
Jouw peuter of kleuter wil knutselen en jij hebt even geen inspiratie. Scrollen over Pinterest is een optie, maar voor je het weet, heb je teveel ideeën verzameld en wordt er als nog niks gemaakt. In deze blog help ik je op weg met handige tips die jouw kind lekker laten knutselen zonder dat jij er veel tijd in steekt. Maak kennis met een andere manier van knutselen: tinkering - prutsen, experimenteren en knutselen met gevarieerd materiaal.
Tinkering - dé manier om creativiteit te stimuleren
Tinkering gaat over lekker experimenteren met materialen en gereedschap. Niet vanuit het idee: “Wat ga ik maken?”, maar juist: “Wat kan ik hiermee doen?” Het draait om ontdekken, proberen, aanpassen – en vooral: doen.
Deze manier van knutselen geeft kinderen de kans om hun eigen ideeën uit te voeren, op een manier die past bij hun interesses en bij wat ze al kunnen. Omdat het niet om een perfect eindresultaat gaat, raken ze minder snel gefrustreerd en blijven ze langer lekker bezig. Jij hoeft dan minder te helpen en het werk is echt het werk van jouw kind!
Drie activiteiten om aan te bieden
1. Kleuren op karton
Trek je papiercontainer maar open en ga op zoek naar een stuk karton met weinig opdruk. Bied aan in combinatie met Woody's (zie link onderaan pagina) en (schilders)tape en laat de rest over aan jouw kind.
2. Papier uit elkaar halen
Papier kan je scheuren en knippen, maar er is meer! Wat dacht je van papier perforeren? Echt een dikke tip: geef jouw kleuter die perforator en laat 'm eens lekker z'n gang gaan. Bevalt het? Dan zou ik ook eens op zoek gaan naar een leuke pons. Bewaar de resultaten van het werk voor de volgende activiteit.
3. Project collage
Datzelfde stuk karton uit de eerste activiteit gebruik je lekker nog een keer, want het prutswerk van jouw kleuter hoeft niet in een museum te hangen. Combineer met de resultaten van activiteit twee en bied aan in combinatie met vloeibare lijm. Wat je verder nog kunt toevoegen om dit prutswerk tot een lekkere lange activiteit te maken lees je onderaan onder het kopje 'collagemateriaal'.
Deze drie activiteiten kan je iedere keer op een andere manier inzetten. Verwissel karton voor een andere ondergrond en Woody's voor ander kleurmateriaal. Zet bij activiteit twee andere gereedschappen of technieken en verbind de resultaten van 1 en 2 eens met tape in plaats van lijm. Zo heb je iedere keer een nieuwe, creatieve activiteit waar jouw kleuter zich lekker mee kan vermaken, zonder dat jij uren over Pinterest hoeft te scrollen.
Varieer in ondergrond
Met verschillende ondergronden als basis doen kinderen steeds wisselende ervaringen op. Verven op wit papier heeft namelijk een ander effect dan verven op een stukje karton. Maar het soort ondergrond kan ook bijdragen aan andere projecten. Bied je bijvoorbeeld een leeg doosje aan, dan is de kans groter dat je kind driedimensionaal gaat werken. En een ronde vorm als basis geeft weer een andere sturing. Bij procesgericht creëren is het gebruikelijk dat kinderen hun plannen meerdere keren bijstellen.
Hier volgt een opsomming van materialen die je kunt aanbieden om te variëren in ondergrond:
- Papieren boodschappentasje
- Aquarelpapier
- A3-papier
- Restje karton
- Kraftpapier
- Melkpak
- Houten plaat
- Canvas
- Kurken onderzetter
- Papieren beker
- Papieren bordje
- Houten figuur
- Zwart papier
- Karton met gaatjes
- Aluminiumfolie
Aanrommelen: vriendschap sluiten met gereedschap
Tinkering gaat om begrijpen. Begrijpen hoe iets werkt en experimenteren met wat wel en wat niet kan. Jonge kinderen vinden het dan ook heerlijk om eerst “vriendjes te worden” met gereedschap. Nog voordat ze iets moeten creëren, kunnen sommige kinderen al een hele tijd zoet zijn met het maken van gaatjes met een perforator. Zo’n apparaat werkt magisch voor ze.
De volgende materialen nodigen uit tot tinkering als je ze combineert met een van de bovenstaande ondergronden. Sommige eindproducten kunnen later gebruikt worden als collagemateriaal.
- Perforator
- Pons
- Nietmachine
- Splitpennen
- (Kartel)schaar
- Wasknijpers
- Tape
- Touw
- Elastiek
- Paperclip
- Chenilledraad
Kleuren, krassen en verven met tekenmateriaal
Deze tekenmaterialen zijn wat mij betreft onmisbaar voor procesgericht creëren. Houd je tinkering in je achterhoofd, dan bied je kinderen de kans om zelf te ontdekken welke combinaties wel of niet mogelijk zijn. Maar geef jouw kind ook de kans om zelf te experimenteren welke ondergronden geschikt zijn voor dit tekenmateriaal:
- (Brush)stiften
- Woody’s van Stabilo
- Wasco
- Verfsticks
- Sharpie
- Kleurpotloden
- Posca verfstiften
- Gelly Roll pennen (wit)
- (vloeibare) waterverf
- Plakkaatverf

Met Woody's teken je op karton, zwarte ondergrond en gladde oppervlakten

Verfsticks is laagdrempelig verfmateriaal

Met stickers kan je ook tekenen
Collagemateriaal
Een vakjesbak vullen met allerlei soorten collagemateriaal nodigt uit tot allerlei soorten creaties. Voorbeelden van collagemateriaal om in je vakjesbak te doen:
- Pompons
- Diamanten
- (oog)stickers
- Restjes papier
- Knopen
- Houtjes
- Veren
- Vilt
- Foam
- Stukjes touw
- Veren
- Glitters
- Lint

Houtjes als collagemateriaal

Bling-bling aan je knutselwerk

Collagemateriaal voorgeknipt
Tinkering en perfectionisme
Waar het bij peuters vooral gaat om het ervaren en het proces, verschuift deze wens vanaf 6 á 7 jaar meer naar iets moois willen maken. Om kinderen te stimuleren in creatief en oplossingsgericht denken, is het belangrijk om het proces zwaarder te laten wegen dan het eindresultaat. Het kan dan helpend zijn om tijdens het moment van creëren complimenten te geven die gaan over inzet. “Wat ben je lekker bezig” gaat over hoe het kind probeert. Een compliment zoals “wat wordt het mooi!” is snel gemaakt, maar geeft wel de verwachting dat het eindresultaat voor een wow-effect moet zorgen.
Kaders kunnen veiligheid bieden
Heb je een kind dat graag een mooi werkje maakt en wil je ook het procesgericht creëren stimuleren? Dan kan het helpend zijn om kaders te bieden.
Kaders kunnen zijn:
- Een sjabloon als ondergrond, bijvoorbeeld een vlinder
- Beperk het aantal kleuren in het teken- of collagemateriaal. Bijvoorbeeld alleen pastelkleuren of één kleur in verschillende tinten.
- Teken een eenvoudige tekening op basis van de interesse van je kind
- Knip het collagemateriaal voor
- Verdeel de ondergrond in vakjes
Kinderen met perfectionisme willen wel eens het plezier in creëren verliezen, omdat het eindresultaat niet is zoals het in hun hoofd zit. Een kader kan deze kinderen net over die drempel helpen om wel aan de slag te gaan.
Linkjes naar webshops
Geïnspireerd om aan de slag te gaan met procesgericht knutselen, ofwel Tinkering? Shop mijn favoriete materialen via de onderstaande partnerlinkjes. Bij papieren knutsels gebruik ik behanglijm en bij knutsels met houtjes en karton gebruik ik de witte lijm van de Action.